Het klinkt tegenstrijdig, maar in de beperking vind ik vrijheid en ik verwacht jij ook.
Het voordeel van de beperking in keuzes zie je bijvoorbeeld in het onderzoek naar hoeveel mensen een keuze maakten om een jam te kopen in de supermarkt na het proeven van een jam. Er stond een tafeltje in de winkel met verschillende soorten jam die mensen konden proeven, en er werd gemeten hoeveel mensen na het proeven een pot jam kochten (uit De paradox van keuze – Barry Schwartz).
Voor een deel van de proefpersonen stonden er 6 soorten jam op het tafeltje en voor het andere deel stonden er 24 soorten jam. Aan het einde van de dag hadden in beide situaties ongeveer evenveel mensen een jam geproefd van het tafeltje dat in de winkel stond. Het bijzondere was dat meer mensen met een potje jam naar huis zijn gegaan van de proefpersonen die uit ‘maar’ 6 smaken konden kiezen.
Het hebben van minder keuzemogelijkheden zorgt ervoor dat we makkelijker kunnen kiezen. Bij te veel opties wordt het te ingewikkeld voor het brein en is het eenvoudiger om de keuze uit te stellen.
Hoe kleiner het aantal keuzes, des te groter de kans dat je een keuze maakt, actie onderneemt en uitstelgedrag voorkomt.
In een gesprek met een ondernemer, een piloot die een aantal vliegtuigen verhuurt, herkende ik de denkbeeldige vrijheid. Vol trots vertelde hij dat de vrijheid die zijn bedrijf hem geeft zo fijn vindt. Wanneer hij dat zou willen, kan hij vanmiddag nog lunchen op Texel. “Hoe vaak doe je dat?” vroeg ik hem. “Nooit,” zei hij, “maar als ik het wil, dan kan het.” Hij geeft zichzelf alle vrijheid overdag om van alles op te pakken in zijn bedrijf, waardoor er nooit ruimte is voor die lunch op Texel. Toch blijft hij geloven in zijn vrijheid.
De beperking van een blank canvas
Wanneer je een blank canvas hebt en ik vraag je om te schilderen, te tekenen of te schrijven wat jij maar wilt, dan duurt het een tijd voordat je begint iets op dat canvas te schetsen. De oneindige vrijheid van het blanke canvas maakt het lastig om te kiezen wat je gaat maken.
Wanneer ik je een aantal beperkingen meegeef, ga je veel sneller aan de slag. Je hebt een blank canvas voor je en ik vraag je iets te schrijven over het leukste wat je gisteren hebt gedaan; je hebt een uur en moet minimaal 200 woorden schrijven. In die situatie begin je vrij snel met schrijven en staat er na een uur daadwerkelijk iets op papier.
Het effect van de beperking
Iedere dag schrijf ik de drie belangrijkste dingen op die ik vandaag te doen heb. Voor deze drie dingen heb ik maximaal acht uur. Dat is iedere dag een enorme beperking. Ik kan niet alles doen wat ik wil doen. Ik kan niet alles doen wat op mij af komt en van mij gevraagd wordt. Ik moet kiezen.
De keuze van de drie doelen voor vandaag heb ik gisteren al gemaakt, zodat ik er op deze ochtend niet meer over hoef na te denken. Ik begin na de laatste actie van mijn ochtendroutine aan de eerste actie van de drie. In de volgorde die ik de dag ervoor bepaald heb voer ik de drie acties uit. Dit lukt niet iedere dag, maar de meeste dagen wel.
Wanneer ik jou een beperking opleg dat je iedere dag de eerste twee uur in je kantoor alleen maar de ruimte hebt om aan je drie belangrijkste projecten te werken, dan heb je na een week een beter resultaat behaald dan je nu behaalt in een maand.
de beperking dat je iedere dag de drie belangrijkste acties van die dag opschrijft in plaats van te werken van een lange to-do lijst zorgt ervoor dat je veel meer gedaan krijgt. Dit geeft je alle vrijheid om daarna te doen wat je wilt. Na het afronden van deze drie taken heb je het belangrijkste werk voor vandaag al gedaan.
Werk iedere dag weer de drie belangrijkste doelen af, en aan het einde van het jaar heb je meer dan zeshonderd belangrijke acties afgerond en veel meer bereikt dan je had verwacht. Je hebt gewerkt aan de dingen die voor jou het allerbelangrijkst zijn en je hebt daarmee meer bereikt voor je bedrijf dan wanneer je iedere dag alleen maar de vragen van je medewerkers zou beantwoorden, of die van de klanten die op je af komen.
