In de afgelopen jaren ben ik steeds meer gaan nadenken over vlees eten. Om meer te leren over de gevolgen van het eten van dierlijke producten ben ik mensen gaan volgen die veel schrijven over plantaardig eten, en ben ik documentaires en films gaan kijken over dit onderwerp. Hierdoor ben ik steeds minder dierlijke producten gaan gebruiken voor mijn maaltijden.
Voor mij zijn er drie redenen om steeds meer plantaardig te eten:
- Ecologisch effect. We hebben genoeg plantaardig voedsel om iedereen te voeden in de wereld, maar het grootste deel daarvan wordt gebruikt om de dieren te voeden die wij eten, terwijl nog steeds een groot deel van de wereldbevolking honger lijdt. Met het groeien van de wereldbevolking wordt dit probleem alleen maar groter. Er is ook een enorme hoeveelheid water nodig voor dit proces, terwijl zoet water steeds schaarser wordt. De gezondheid van de bodem loopt door de monocultuur steeds verder achteruit, waardoor er meer meststoffen en onkruidbestrijding moeten worden gebruikt.
- Dierenleed. De dieren die wij eten, de melk die wij drinken, de kaas, de eieren worden allemaal gemaakt door dieren. De dieren die hiervoor gebruikt worden zien wij als een noodzakelijk onderdeel van dat proces en als ondergeschikt aan de mens. Sterker nog: we zien die dieren niet meer, alleen het stukje vlees dat netjes verpakt in het koelvak van de supermarkt ligt zien we, dat ook nog eens zo goedkoop mogelijk moet zijn. Dit lukt alleen door het maximale rendement uit die dieren te halen en zo efficiënt mogelijk te boeren, waarbij het vooral om het economische rendement gaat. Ook wordt de prijs van vlees gedrukt door subsidies vanuit de overheid.
- Mijn gezondheid. De hoeveelheid vlees die we eten is aanzienlijk gestegen de afgelopen decennia. In de wederopbouw na de oorlog was een stuk vlees een luxeproduct. Vlees was iets wat je je als gezin lang niet alle dagen van de week kon veroorloven. Dat is allang niet meer zo, de meeste mensen eten nu iedere dag vlees, eten eieren en zuivel en drinken melk. Zoveel dierlijke producten heeft mijn lichaam helemaal niet nodig. Via deze dieren krijgen we ook steeds meer antibiotica en andere dingen binnen.
Wanneer je je in Nederland in het onderwerp vegan of vegetarisch verdiept dan kom je vanzelf in aanraking met Jaap Korteweg, oprichter van de Vegetarische Slager. Tijdens een evenement van MKB Nederland luisterde ik naar zijn verhaal. Hij vertelde hoe dieren planten en daarmee voedingsstoffen eten die wij weer binnenkrijgen door het eten van vlees. Tijdens dat evenement kon je ook vegetarische kip en burgers proeven.
Korteweg vertelde over hoe hij de wereld ging veranderen door de dieren uit het proces van ‘vlees’ eten te halen. Hij wilde de inefficiënte stap, dat die dieren planten eten en wij vervolgens die dieren eten, veranderen door direct de planten te eten, en geen dieren meer. Het lastige voor Korteweg was alleen dat hij dat stukje vlees heel lekker vindt. Hij wilde die smaak behouden. Daarvoor ging hij met de Vegetarische Slager op zoek naar een proces waarin planten zo worden verwerkt en bewerkt dat er iets uitkomt wat op vlees lijkt en naar vlees smaakt.
Uiteraard vertelde hij in zijn verhaal ook dat hij boer was, maar dat hij zijn loopbaan heeft omgegooid en nu agrariër is, en daarnaast natuurlijk de Vegetarische Slager. Wat hij niet vertelde – of ik heb het niet onthouden – was wat dé beslissing was waar deze ommezwaai vandaan kwam.
Ondertussen is de Vegetarische Slager verkocht aan Unilever, zodat er meer geld kan worden geïnvesteerd om het proces op te schalen. Steeds meer mensen vinden het een goed idee om af en toe vegetarisch te eten en het productieproces moet op grotere schaal plaatsvinden om de prijs van het ‘vlees’ van de Vegetarische Slager te verlagen. Hierdoor is in de toekomst de prijs niet meer de reden om dat goedkopere stukje gesubsidieerd vlees te verkiezen boven de plantaardige variant.
Korteweg werkt nu aan de volgende stap om de dieren uit ons voedsel te halen door zuivel te maken van gras, zonder tussenkomst van de koe of geit of welk dier dan ook. Those Vegan Cowboys is zijn nieuwe bedrijf. In dit bedrijf wordt hard gewerkt aan de nieuwe plantaardige zuivel, waarbij de smaak van de melk en alle kazen hetzelfde blijft.
In De boer van de toekomst (Tegenlicht) vertelt Korteweg wat dé beslissing was waarmee de Vegetarisch Slager begon. Op dit moment werkt hij dus aan zuivel uit gras. Een pionier was Korteweg al langer, bekijk de documentaire maar eens.
Dé beslissing
Korteweg is boer in hart en nieren en het boerenbedrijf gaat in zijn familie al negen generaties terug. Ze deden wat gebruikelijk was voor boeren. Tijdens de varkenspest moesten heel veel varkens worden gedood en de overheid zocht naar koel- en vriescellen om de dode dieren tijdelijk in op te slaan.
Korteweg had een grote koeling en kon veel geld verdienen door dat te doen wat iedere ondernemer en boer als economisch logisch zou zien. Het ging Korteweg echter zo tegenstaan dat hij besloot om dat niet meer te doen en vegetariër te worden. Tegelijkertijd wilde hij de smaak van het vlees niet missen, dus besloot om een manier te vinden om die smaak niet te hoeven missen. Dit was dé beslissing die Korteweg op de route bracht van de Vegetarische Slager en Those Vegan Cowboys.
Wat was dé beslissing van een ondernemer die jij bijzonder vindt?
