Je wil een goed bedrijf bouwen, waarin de werknemers een goede baan hebben en samen een mooie winst realiseren. Een bedrijf waarin de werknemers zich ontwikkelen en het geheel voldoende oplevert zodat het bedrijf lang kan blijven bestaan.
De duurzaamheid van bedrijven is een interessant onderwerp, zeker in tijden van crisis. Is een bedrijf in staat om zich snel aan te passen naar nieuwe omstandigheden die uit het niets lijken te komen?
Een mooi onderwerp om meer over na te denken. Samen met Tom van der Lubbe heb ik het boek de Levende Onderneming van Arie de Geus gelezen. Het onderzoek dat Arie deed voor dit boek geeft inzicht in de dingen die bedrijven die al heel lang bestaan anders doen dan de rest.
De bespreking van dit boek is een experiment om te ontdekken of er interesse is voor boekbesprekingen die ondernemers verder helpen. Lees onderaan dit artikel wat je moet doen om vaker een boekbespreking als deze te ontvangen.
Luister hier naar opname van ons gesprek en de inzichten die wij haalden uit dit boek. Hieronder lees je de belangrijkste onderdelen uit het boek voor mij.
De levende organisatie
Gemiddelde levensduur van bedrijven is 12,5 jaar. Dat is niet lang. Arie de Geus wilde leren wat bedrijven die veel langer bestaan anders doen dan gemiddelde bedrijven. Met een team deden ze hiervoor onderzoek bij 27 grote bedrijven die veel ouder zijn dan gemiddeld.
De vier punten die het team ontdekte tijdens het onderzoek. De dingen die deze bedrijven anders doen zijn:
- Gevoelig voor de omgeving, ze blijven in harmonie met de wereld om ze heen.
- Cohesive met sterk gevoel van identiteit, iedereen heeft het gevoel bij deze entiteit te horen. Een community.
- Tolerant. Minder centrale controle. Er zijn activiteiten in de marge. Accepteer dat sommige dingen niet direct succesvol zijn.
- Conservatief in financiering. Ze zijn bewust met geld. De aandacht voor de aandeelhouder lijkt een negatief effect te hebben op de duurzaamheid van het bedrijf.
Aanpassen om te overleven
De bedrijven die lang meegaan hebben vaak een of meerdere keren het kernproduct aangepast in het verleden.
De bedrijven met een visie voor de lange termijn hebben weinig aandacht voor de rijkdom van de aandeelhouders of de winst. Ze zijn meer bezig met de omgeving van het bedrijf, de medewerkers, klanten en de wereld rondom het bedrijf.
De Geus laat zien dat een duurzaam bedrijf een levend organisme is. Een organisme dat verder leeft en zich ontwikkeld los van de medewerkers of leiders van vandaag. Daarvoor ontwikkel het bedrijf niet alleen individuele medewerkers, maar zorgt ze ervoor dat het bedrijf zelf ook leert, zodat volgende generaties de kennis blijven gebruiken. Dit doe je door de kennis te delen in het bedrijf.
Het belangrijkste voor een levend organisme is overleven. Wat moet ik als organisme doen om zo lang mogelijk te overleven?
De rijkdom van grote bedrijven is in de afgelopen decennia verschoven van land, naar geld, naar mensen en nu naar kennis. Bedrijven die kennis goed organiseren zijn op dit moment de rijkste bedrijven.
De vier kernpunten van een levend bedrijf:
- Aanpassend vermogen aan de omgeving (leren)
- Karakter en identiteit (persona)
- Relatie met mensen en instituten van binnen en eromheen (ecologie)
- De manier waarop het ontwikkel (evolutie)
Scenario denken gebruiken
We hebben als persoon continu scenarios in ons hoofd over hoe iets zich ontwikkeld in de toekomst, bijvoorbeeld je dag. We bedenken daarbij alleen scenario’s op de dingen die we kennen en herkennen. Wanneer het beeld van de toekomst te ver van ons afstaat zien we het gewoonweg niet.
Het is daarom belangrijk om veel verschillende scenario’s met elkaar te bedenken in je bedrijf zodat je de situatie herkent wanneer ze dichterbij komt. Waarbij verhalen en spel of gamification helpt om gewend te raken aan een scenario. Door de toekomst te simuleren leer je deze te accepteren en te zien.
Dit vind ik ook een interessant inzicht: beslissingen nemen is leren. Je hoeft dus geen lerend bedrijf te worden, dat ben je al. Je neemt continu beslissingen voor de toekomst van je bedrijf en leert het bedrijf dus.
Een bijzondere gedachte van De Geus waar ik aan moest wennen is dat het bedrijf een persona is. Het bedrijf is een entiteit dat zo lang mogelijk wil leven, maar toch een keer sterft.
Economisch bedrijf
Tegenover een lerend bedrijf staat een economisch bedrijf waarbij het er vooral om gaat om rijkdom te genereren voor een kleine groep mensen. Zij huren mensen in om hun kennis, deze mensen worden geen onderdeel van de groep.
De Geus vergelijkt een economisch bedrijf met een plas. Er kunnen wel druppels invallen en de plas kan groeien door regen, waarbij het midden van de plas steeds het meeste krijgt, maar uiteindelijk droogt de plas op. Een levend bedrijf is meer een rivier. Mensen kunnen er instromen en weer uitstromen.
Een economisch bedrijf heeft een missie over wat ze willen worden, terwijl een levend bedrijf meer een visie heeft over wie ze zijn met de missie om te overleven.
In een levend bedrijf is het voor de managers van belang dat ze de kennis doorgeven en continu werken aan hun eigen opvolging zodat het bedrijf beter verder groeit.
Het leren doen we door samen te komen en van elkaar te leren. Het is veel belangrijker om van elkaar te leren dan uit de boeken of in een workshop. Door van elkaar te leren neem je jaren expertise van de mensen mee.
In een levend bedrijf is er ruimte voor onderdelen waarvan niet direct duidelijk is wanneer ze iets gaan opleveren. Variatie in het bedrijf zorgt ervoor dat je in een crisissituatie een ander onderdeel naar voren kunt schuiven.
Overleven
Als organisatie sneller leren dan je omgeving is een belangrijk onderdeel om te overleven.
Marketing, strategische positionering en productontwikkeling zijn niet het belangrijkste om te overleven. De levensduur van een bedrijf stijgt of daalt afhankelijk hoe het bedrijf omgaat met de bronnen, mensen, informatie en geld.
Cash hebben als bedrijf betekent dat je flexibel bent. Je hoeft geen toestemming te vragen aan je financiers voor de volgende stap. Uiteindelijk levert dit voor de aandeelhouder het meeste op.
Lerende organisatie:
- Voldoende geld hebben is belangrijk om te overleven.
- Aandacht voor je omgeving, bereid zijn om je aan te passen.
- Mensen zijn een belangrijke bron voor het bedrijf.
Hoe kun je dit alles gebruiken als je een relatief klein bedrijf hebt?
Waar focus je dan op of juist niet teveel focus, want bij een tegenslag in die branche krijg je het heel moeilijk. Volgens De Geus is het beter om je aandacht over een paar dingen verdelen, het is minder efficiënt maar duurzamer.
Punten om aandacht aan te besteden wanneer je wilt dat jouw bedrijf langer blijft bestaan:
- Contact houden met je omgeving. Blijf verbonden.
- Bouw een community in en rondom je bedrijf.
- Activiteiten in de marge. Accepteer dat sommige dingen niet direct succesvol zijn.
- Bewust met geld omgaan, bootstrapping past bij een klein bedrijf. Wees voorzichtig met grote investering die drukken op het gehele bedrijf.
Aanvulling
Enkele interessante artikelen die verschenen over dit boek nadat wij deze aflevering hadden opgenomen:
- Why some companies will survive this crisis and others will die (Financial Times)
- The Living Company (Harvard Business Review)
Wil je nog een boekbespreking om je bedrijf te verbeteren?
Laat het Tom of Erno weten. We zijn benieuwd naar je reactie wat je van deze boekbespreking vindt. Helpt het je?
De boeken die we bespreken geven je inzichten en ideeën die je kunt gebruiken voor een duurzamer bedrijf.
Reageer hieronder als je een volgende bespreking wil horen.
