Dit is een boek dat Tom van der Lubbe graag zelf geschreven zou hebben zegt hij in de opening van ons gesprek. Het boek geeft een goed overzicht van wat er mis is in de huidige economie en geeft richting hoe we dat kunnen veranderen. Willem Schramade sluit af met een praktisch onderdeel wat je zelf kunt doen in zijn boek Duurzaam kapitalisme.
Het eerste blok over waar het is misgegaan:
- ontspoorde bedrijfsleven
- Dwaling van de financiële sector
- Blinde overheden
- Verandering van waarde
Het tweede blok over de richting van de verandering:
- Nieuwe structuren voor het bedrijfsleven
- Een beter financieel systeem
- Stimulerende overheden
Het derde blok over de transitie:
- Transitie naar nieuwe structuren
- Nieuwe modellen voor een nieuw systeem
- Wat kunnen jouw gedrag
Wat gaat er mis?
Het gaat niet goed met hoe wij als mens omgaan met de natuur en daar kunnen we iets aan doen.
Dat het niet goed gaat heeft vooral te maken met de focus op economische groei. We willen telkens meer, voor minder geld.
Bedrijven die gestart zijn met een sociaal belang om een plek te creëren waar mensen kunnen werken hebben steeds meer de focus gekregen op het economische belang, zoals Unilever. Polman wilde dit veranderen en terug naar de kern maar dat is niet echt gelukt.
Bij ieder hoofdstuk zijn een aantal boeken genoemd voor verdieping op dat onderwerp, duidelijk en handig.
Ontspoorde bedrijfsleven
Focus op groei. Focus op aandeelhouderswaarde. Focus op winst en niet op mensen.
Dwaling van de financiële sector
Modellen en grote organisaties waardoor niemand zich verantwoordelijk voelt voor de klant. We zien de klant niet meer. Bonussen gekoppeld aan groeidoelstellingen en niet aan de gevolgen.
Wat kunnen we veranderen
Wat kunnen bedrijven doen
Weer gaan voor de mens en omkijken naar de impact van wat ze doen in de gehele keten. Echte prijzen calculeren (True pricing), waarbij je bijvoorbeeld de CO2 uitstoot ook meerekent of de kosten van het effect op de ecologie bij vlees.
Wat kan de financiële sector doen
Financiering veranderen. Meer aandacht voor duurzame oplossingen. Minder kapitaal verstrekken aan bedrijven die niet nauw kijken naar de roofbouw die ze plegen.
Wat kan de overheid doen
Reguleren. Bijvoorbeeld belastingen verlagen op goede producten zoals groente en fruit om daarmee de afname dierlijke producten te verminderen. Kerosine belasten. Kijk bijvoorbeeld hoe Nieuw Zeeland dit heeft gedaan door een “well being” budget op te stellen in plaats van werken met BPN.
Wat kun jij doen?
Schramade noemt een aantal verschillende elementen waar je kunt beginnen. Kies de elementen die eenvoudiger zijn voor jouw omstandigheden. Zoals:
- Eten van dierlijke producten aanzienlijk verminderen
- Minder vliegen
- Minder spullen
- Je beleggingen in goede fondsen of aandelen steken
- Aandacht vragen bij de pensioenfondsen voor juiste betere beleggingen
In de appendix vind je als ondernemer een raamwerk met vragen voor jouw bedrijf. Wat kun je daar doen voor duurzamer ondernemen. Eenvoudige vragen die je bewust maken dat je meer impact kunt hebben dan je verwacht.
Als ondernemer is het belangrijk om met dit soort maatschappelijk fenomenen bezig te zijn, want als je het niet ziet kan je bedrijf plotseling buitenspel staan. Kijk bijvoorbeeld naar de verschillende grote rechtszaken die nu lopen tegen alle grote oliemaatschappijen.
Luister naar deze aflevering
Beluister hier ons gesprek waarin Tom heel enthousiast praat over de verschillende onderdelen uit het boek met veel aandacht voor de transitie en wat we zelf kunnen doen. Met daarbij koppelingen met vorige afleveringen zoals over De waarde van alles van Marianne Mazzucato en Small is beautiful.
In een ruim half uur delen wij dit boek met jou. Een half uur met kennis die je tot je neemt terwijl je wandelt, loopt of rijd bijvoorbeeld.
Leerpunten
Een aantal belangrijke dingen die ik geleerd heb uit dit boek zijn:
- De rol van de overheid om te gaan naar een duurzame economie is cruciaal, zoals belastingen op vliegen en kerosine, van financiën naar welzijn als de basis voor de begroting.
- Bij het doorvoeren van veranderingen door de overheid kijken naar de consequenties voor alle mensen in de maatschappij.
- Door mensen te helpen om te veranderen vanuit de plek waar ze nu staan werkt beter dan polariseren en anderen zeggen wat ze moeten doen.
- Werken naar een duurzame samenleving waarbij we naast de financiën ook rekening houden met het sociale en ecologische resultaat kunnen we beter positioneren met wat we krijgen in plaats van dingen die niet meer mogen. (luister ook naar het gesprek met Tom de Bruyne hierover)
Video van deze aflevering
Bekijk ons gesprek op video:
Mocht je het nog niet gemerkt hebben Tom is super enthousiast over dit boek en Erno vindt het ook een goed boek. Duurzaam kapitalisme is een waardevol boek als je wilt weten hoe alle systemen in de economie in elkaar grijpen en wat we kunnen doen om ook het sociale en ecologische aspect toe te voegen aan het kapitalisme.
op 8 jan 2021 verscheen deze recensie in NRC – als enige 4 uit 5 sterren.
Eerst verdienen aan afbraak, dan aan reparatie van het kapitalisme
Onderzoeker Schramade, die met zijn kritische toon opvalt in dit rijtje auteurs, gaat daar wel op in. Politici, nu nog vaak gefocust op economische groei in termen van geld, zouden ‘brede waarde’ centraal moeten stellen, stelt hij. Daar wordt in Nederland al jaren over gesproken, zonder veel effect. Vervuiling, winst en vermogen meer belasten en arbeid minder, dat is ook een al ouder thema. Gaat het nu wel gebeuren?
Addie Schulte
