De impact van aandeelhoudersfocus

De focus op de waarde van het aandeel en daarmee op de aandeelhouder trekt ons langzaam het ravijn in. Voor mij ziet het eruit als een trein waarbij de locomotief al over de rand is en door de zwaartekracht de wagons die erachter hangen langzaam met zich meetrekt, hoe hard ze ook aan de noodrem trekken.

Het wordt duidelijk hoe dit kan wanneer je bijvoorbeeld bedenkt dat de beloning van de CEO is gekoppeld aan de prijs van het aandeel. Wanneer de CEO zoveel mogelijk wil verdienen dan is het logisch dat je de waarde van het aandeel probeert te verhogen. Dit gaat zelfs zo ver dat ze aandelen terugkopen in plaats van investeren in ontwikkelingen die goed zijn voor de planeet of maatschappij. Het verminderen van het aantal aandelen op de vrije markt verhoogt de prijs van de aandelen op korte termijn, tegenover duurzame investeringen in producten of afvalvermindering bijvoorbeeld, die misschien op de lange termijn iets opleveren.  

Met de focus dat de grafiek van de omzet en de winst alleen maar naar rechtsboven kan dendert de trein door en blijven aandeelhouders en grote bedrijven gas geven. Dit terwijl ze al boven de afgrond hangen en de rest van de wagons probeert te voorkomen dat ze het ravijn instorten.

In het mkb en in familiebedrijven vind je deze houding veel minder. Hier zien we meer de kernelementen van het nieuwe Europees ondernemen terug met V3I.

  • Vakmanschap
  • Vertrouwen
  • Verbinding
  • Inspiratie (visie)

Waarbij het in het Angelsaksische gaat over command, communication, control, en information. Alles draait in deze bedrijven om grip. Grip op het bedrijf, de omzet, en de waarde van het aandeel. Het standaardiseren van processen tot kleine elementen omdat je denkt dat de medewerkers niet het juiste doen. Het vastleggen en registreren van allerlei informatie. Dat maakt deze bedrijven in-efficiënt, het ontbreekt aan vertrouwen en de werknemers zijn getallen in een spreadsheet. De werknemers moeten alles vastleggen zodat de spreadsheet-managers kunnen uitrekenen waar nog meer winst te behalen valt.

In het Europese model zien we dat geld verdienen een gevolg is van waarde toevoegen voor de klant. De grotere bedrijven die zich onderscheiden in een bepaalde niche verdienen ook veel geld, maar dat vloeit grotendeels terug in het bedrijf of de gemeenschap. Medewerkers worden ontwikkeld en opgeleid zodat klanten beter geholpen worden en zodat ze blijven bestaan op de lange termijn.

Markten zoals de financiële wereld, de gezondheidszorg, de pharma-wereld en de agri-industrie leunen op het Angelsaksische model, waarbij het gaat om steeds meer geld verdienen en winst, en dit mag ten koste gaan van de planeet, de maatschappij en zelfs de eigen werknemers.

In de media en in boeken zie ik veel voorbeelden van oprichters en CEO’s die megalomane vermogens hebben. Ze worden gebruikt als inspiratie, mensen als Elon Musk, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg, de oprichters van Google, de oprichter van Salesforce, de Dragons in Dragons Den, zij zijn de succesvolle voorbeelden. Zo ziet succes eruit.

Een enorme wereldspeler die de gehele markt beheerst en onder druk van de aandeelhouders steeds meer partijen uitperst voor nog meer winst.

Terwijl het grootste deel van de economie draait op het mkb, bedrijven die wel hun belastingen betalen, heeft de overheid vooral oog voor de grote bedrijven. Kleine ondernemers worden door de overheid en banken ervaren als lastig en te klein om geld mee te verdienen, en als bedrijven die veel aandacht vragen. Het is eenvoudiger om oog te hebben voor de grote bedrijven, dat zijn de succesvoorbeelden. Maar wat is succes als deze bedrijven de overheidssteun doorsluizen naar de aandeelhouders en de maatschappij en de planeet uiteindelijk de rekening betalen?

De aandeelhouder merkt niets van werknemers die niet rond kunnen komen of fabrieken die worden gesloten omdat het werk is verplaatst naar gebieden waar het nog goedkoper is. De afstand van de aandeelhouder naar de werknemer, de impact van het bedrijf op de planeet en maatschappij is zo groot dat je je als CEO zonder emotie concentreert op de waarde van het aandeel en dividend. Dat herken ik ook bij mezelf wanneer ik een indexfonds beleg, ik heb geen idee wie er achter dat index zit.

Met de blik gericht op de eerder genoemde succesvolle CEO’s halen de oprichters van start-ups en scale-ups durfkapitaal op om zo snel mogelijk te groeien ten koste van alles. De geldschieters die op een bepaald moment het geïnvesteerde kapitaal terug willen zien, met een flinke winst, bij een beursgang. Alles draait om omzet en winst. Dit zijn de plofkippen onder de bedrijven, niet gezond, niet goed voor de planeet en niet lekker.

Willem Schramade zei het al in ons gesprek: we moeten naar investeren in plaats van beleggen. Investeren betekent dat je zelf zorgvuldig de bedrijven kiest die je wilt ondersteunen. Je bent betrokken bij het bedrijf, de oprichter en de mensen. Zo zei Rand Fishkin, oprichter van MOZ, dat hij nooit terug wil naar de durfkapitaal-werkwijze en met plezier belastingen betaalt met zijn nieuwe bedrijf. Hij heeft geld opgehaald bij investeerders in plaats van bij beleggers.

Dit klinkt misschien alsof ik de hoop verloren heb, maar niets is minder waar, het geeft me juist energie. Dit is wat we gaan doorbreken met de focus op duurzame impact en winst. Zonder winst kan een bedrijf niet groeien en bloeien, zonder duurzame impact houden we het niet vol op de planeet en in de maatschappij. Door meer ondernemers te laten zien hoe het Europees ondernemen werkt en wat je daarmee kunt verbeteren in je bedrijf draag ik hieraan bij. Door samen te werken en krachten te bundelen kunnen we de trein de andere kant op krijgen, uit dat ravijn en langzaam maar zeker op weg naar de nieuwe horizon. Een planeet waar de volgende zeven generaties ook van kunnen genieten.

Ga je mee?

Door Erno Hannink

Erno is de businesscoach die ondernemers helpt om de lange termijn doelen sneller te realiseren. Ondernemers die het beter willen doen voor de planeet, maatschappij en zichzelf. Met zijn ondersteuning en tips helpt hij je dagelijkse doelen te kiezen zodat je de lange termijn doelen eindelijk gaat realiseren. Test zijn coaching een week lang gratis uit met deze code ERNOHANNINKWEEK op dit platform -> ga naar coach.me. Sluit je aan bij de community van ondernemers die iets bijzonders doen.