Met waardeloze informatie naar impactbeslissingen

Al is je beslissingsproces nog zo goed, wanneer de informatie die je gebruikt voor je beslissingen waardeloos is kom je tot slechte beslissingen. Het lastige is dat we zelf niet in de gaten hebben dat de informatie slecht is door de dingen die we geloven. We hebben te veel vertrouwen in wat we denken te weten. Het is lastig om de wereld te zien buiten je eigen perspectief.

We zien de wereld door de lens van onze eigen specifieke omstandigheden. Dit is logisch, want de lens is gebaseerd op de ervaringen die je hebt opgedaan. Het is dus lastig om door een andere lens naar de wereld te kijken. Terwijl het beter is om door verschillende lenzen naar de wereld te kijken, want jouw visie is maar een visie en niet per se de correcte weergave.

Stel je bent opgegroeid in armoede, thuis leefden jullie altijd met schulden, aanmaningen waren de normale post, deurwaarders kenden jou bij naam en jullie hadden een minimaal weekbudget. Hoe lastig is het dan om de wereld anders te zien? Hoeveel wilskracht heb je nodig om dit te ontgroeien?

Het beeld dat je van de wereld hebt is dat armoede erbij hoort en dat jij straks ook leeft van uitkeringen en hulp van anderen (uit: Alle dagen schuld).

Zo heeft iedereen zijn eigen lens waardoor ze naar de wereld kijkt, waardoor ze denkt dat dit de gehele wereld is. Terwijl ik weet dat de bovenstaande situatie voor een deel van de mensen in Nederland geldt, is ze niet mijn ervaring en lens. Door boeken en onderzoeken te lezen, gesprekken met mensen voor de podcast te voeren en documentaires te kijken, verrijk ik mijn lens. Dit vul ik aan met ervaringen van anderen.

Herken de vooroordelen (biases)

Een aantal vooroordelen die een goede beslissing in de weg zitten zijn:

Vooroordelen bij bevestiging (Confirmation bias) – Onze neiging om informatie op te merken, te interpreteren en te zoeken die onze bestaande overtuigingen bevestigt of versterkt. 

Vooroordelen bij tegenspraak (Disconfirmation bias) – Onze neiging om een hogere, kritischer standaard toe te passen op informatie die onze overtuigingen tegenspreekt dan op informatie die deze overtuigingen bevestigt. 

Overmoed (Overconfidence) – Overschatting van onze vaardigheden, intellect of talent, waardoor ons vermogen om beslissingen te nemen op basis van dergelijke schattingen wordt belemmerd. 

Vooroordelen van beschikbaarheid (Availability bias) – De neiging om de frequentie van gebeurtenissen die gemakkelijk te onthouden zijn te overschatten, omdat ze levendig zijn of omdat we ze veel hebben meegemaakt. 

Vooringenomenheid over de recentheid (Recency bias) – Ons geloof dat de kans groter is dat recente gebeurtenissen plaatsvinden dan in werkelijkheid het geval is. 

Illusie van controle (Illusion of control) – Overschatting van ons om gebeurtenissen te beheersen. Met andere woorden, om de invloed van geluk te onderschatten.

Uit How to Decide van Annie Duke

Deze vooroordelen zijn er en we worden er allemaal door geraakt, of we dat nu willen of niet, we merken het meestal niet eens. We gaan aan de slag met de beperkte kennis die we hebben en zien niet dat we te weinig kennis hebben. 

Begin met vragen

Zo sprak ik gisteren met een ondernemer in het Stel prioriteiten voor je dag-programma. We namen haar belangrijkste doelen voor de komende tijd door. Een van de doelen ging over haar positionering en groei. Ze wil groeien, maar heeft nog geen idee hoe en wil daar de komende maand ruimte voor maken. Terwijl ze groots denken lastig vindt, wil ze uitzoeken hoe ze dit kan realiseren. Ze noemde het tijd vrij maken om na te denken over groei.

Het kwam me bekend voor. Nadenken over een onderwerp waar ik geen ervaring in heb en moeite mee heb. Wanneer ik dan had bedacht hoe ik dit wilde realiseren ging ik navragen of anderen zich in mijn idee konden vinden. Net als deze ondernemer had ik het gevoel dat ik het zelf moest bedenken en eerst met een oplossing moest komen, om daarna vragen te stellen. Ik zag niet dat mijn lens veel te beperkt was op dit onderwerp.

Ondertussen heb ik geleerd dat het veel sneller werkt en een beter resultaat geeft wanneer je het onderzoek begint bij mensen die al staan op de plek waar je naartoe wilt groeien. Zij hebben de ervaring al. Zij hebben een andere lens met hun ervaringen. Mijn suggestie voor haar was om ondernemers op te zoeken die zij als voorbeeld ziet en ze vragen te stellen zonder eerst zelf te proberen een oplossing te vinden. Ze heeft een podcast, dus ze kan eenvoudig ondernemers vragen stellen over dit onderwerp voor de podcast. 

Jouw eigen lens verrijken door te beginnen met vragen stellen aan anderen op onderwerpen waar je geen of beperkte ervaringen op hebt. Zo duw je je vooroordelen (biases) naar achteren en maak je ruimte voor een breder perspectief. Onderzoek hoe je de kennis van deze vooroordelen herkent en gebruikt voor je korte en lange termijn beslissingen.

  • Vooroordelen bij bevestiging
  • Vooroordelen bij tegenspraak
  • Overmoed
  • Vooroordelen van beschikbaarheid
  • Vooringenomenheid over de recentheid
  • Illusie van controle

Door Erno Hannink

Erno is de businesscoach die ondernemers helpt om de lange termijn doelen sneller te realiseren. Ondernemers die het beter willen doen voor de planeet, maatschappij en zichzelf. Met zijn ondersteuning en tips helpt hij je dagelijkse doelen te kiezen zodat je de lange termijn doelen eindelijk gaat realiseren. Test zijn coaching een week lang gratis uit met deze code ERNOHANNINKWEEK op dit platform -> ga naar coach.me. Sluit je aan bij de community van ondernemers die iets bijzonders doen.