Mission Economy #boekencast afl 29

Het nieuwste boek van Mariana Mazzucato (Wikipedia), Mission Economy (Nederlandse titel is Moonshot), gaat over grootse projecten en dat de overheid hier weer de rol terug moet pakken. Van problemen oplossen naar investeren in de uitdagingen.

Het boek bestaat uit vier onderdelen:

1. A mission grounded – wat staat er in de weg voor de volgende moonshot (BHAG)?
2. A mission impossible – wat is er nodig om onze brutaalste uitdagingen te bereiken?
3. Missions in action – welke grootse uitdaging moeten we vandaag aanpakken?
4. The next mission – onze economie en toekomst opnieuw bedenken.

Een superinteressant boek dat je inzichten geeft over hoe we samenwerking van overheid en bedrijven kunnen verbeteren om missiegerichte doelen op te pakken. Er moet een nieuwe economie komen voor een duurzamer leven. Het kapitalisme waar we vandaag op drijven voldoet niet.  We hebben een economie die gedreven wordt door missies nodig.

Tom beschrijft de moeite die hij heeft met het gebruik van de Apollomissie, die de basis vormt van het boek. Vooral omdat het project de basis heeft in de koude oorlog. Hij noemt verschillende projecten en missies die een veel beter voorbeeld zijn. Het voordeel van het Apoll project is dat het een voorbeeld is dat over de hele wereld bekend is.

Wat zijn de gevolgen van de krachten die samen hebben geleid tot een disfunctionele vorm van kapitalisme? Er zijn (minstens) vier hoofdoorzaken van het probleem:

1. het kortetermijndenken van de financiële sector;
2. de financialisering van het bedrijfsleven;
3. de klimaatcrisis;
4. trage of afwezige regeringen.

Aandeelhouderswaarde is een resultaat, geen strategie. . . Uw belangrijkste achterban zijn uw medewerkers, uw klanten en uw producten. Managers en beleggers mogen prijsstijgingen van aandelen niet als hun overkoepelende doel stellen. . . Kortetermijnwinsten moeten gepaard gaan met een stijging van de langetermijnwaarde van een bedrijf.’

Jack Welch

Mythes die voortgang belemmeren

• Bedrijven creëren waarde en nemen risico’s, overheden faciliteren en ont-risken alleen maar;
• Het doel van de overheid is om marktfalen op te lossen;
• De overheid moet als een bedrijf worden uitgevoerd;
• Uitbesteden bespaart de belastingbetaler geld en verlaagt risico’s;
• Overheden moet geen winnaars kiezen.

De noodsituatie in het klimaat is grotendeels het gevolg van de vier andere problemen in financiën en bedrijfsleven: fossiele brandstoffen domineren nog steeds onze energiebronnen, industrieën zijn te koolstofintensief, de financiële sector heeft de door fossiele brandstoffen aangedreven economie gevoed en de overheid koestert deze disfunctie.

Dit zijn de zes belangrijkste kenmerken van het Apollo-programma:

1. visie doordrenkt met een sterk gevoel van doelgerichtheid;
2. het nemen van risico’s en innovatie;
3. organisatiedynamiek;
4. samenwerking en overloopeffecten in meerdere sectoren;
5. langetermijnhorizon en budgettering gericht op resultaten;
6. een dynamisch partnerschap tussen de publieke en de private sector.

Het runnen van een missiegericht innovatiesysteem vereist leiderschap dat – net als NASA – het nemen van risico’s en aanpassing aanmoedigt en het beste talent kan aantrekken.

De missiekaart

Het idee achter een missiekaart is dat je begint met de vraag: wat is het probleem dat je wilt oplossen?

Missies moeten een duidelijke richting hebben die meetbaar en tijdgebonden is, die voortkomt uit het stellen van een concreet doel met een specifiek tijdsbestek.

Een missie moet ook doelen stellen voor investeringen en innovatie die ambitieus maar realistisch zijn.

Inkoop om publieke doelen op te lossen, waaronder de productie van ventilatoren tijdens een gezondheidspandemie, kan worden gebruikt om innovatie in het bedrijfsleven te stimuleren – met de focus op het doel in plaats van op statische statistieken rond commercialisering. De sleutel is om te specificeren wat nodig is zonder de manier waarop het wordt gedaan te micromanagen – om zo veel creativiteit en innovatie bij meerdere actoren te stimuleren.

Missies moeten de manier waarop de publieke en private sector samenwerken veranderen. Deze samenwerking gaat minder over uitkeringen, garanties en hulp, maar meer over co-investering, het delen van risico’s en het delen van beloningen.

De prijzen van medicijnen weerspiegelen dat niet, wat sommigen ertoe brengt te zeggen – een idee dat we eerder zijn tegengekomen – dat terwijl de kosten worden gesocialiseerd, de winsten worden geprivatiseerd.

Hoewel er bewegingen gaande zijn om het bedrijfsleven ertoe te bewegen over te stappen van pure maximalisatie van winst en aandeelhouderswaarde naar een meer door belanghebbenden gestuurde bestuursstructuur, is er tot nu toe weinig bewijs dat dit daadwerkelijk iets verandert buiten de feel-good-factor. Echte vooruitgang zal alleen plaatsvinden wanneer stakeholder governance en ‘purpose’ centraal worden in hoe organisaties worden bestuurd en hoe ze met elkaar omgaan.

Er zijn verschillende vormen van kapitalisme, en wij hebben de verkeerde.

Centrale problemen in het kapitalisme vandaag: financiering financiering financiering; bedrijf bezig met kwartaalrendementen in plaats van langetermijngroei; opwarming van de aarde; en overheden die aan het sleutelen zijn in plaats van aan het sturen van transformatieve verandering.

Politieke economie

Zeven belangrijke pijlers voor een betere politieke economie die een missiegerichte aanpak kunnen sturen.

1. Een nieuwe benadering van waarde en het collectieve proces waardoor deze wordt gecreëerd.
2. Missies vragen om een ​​andere beleidskader – niet om marktfalen te verhelpen, maar om actief markten te ‘co-creëren en mede vorm te geven’.
3. Als er een gemeenschappelijk doel wordt gezocht, vereist dat capaciteiten die te maken hebben met samenwerking, niet met concurrentie.
4. Om de economie te laten werken voor maatschappelijke doelen, in plaats van de samenleving voor de economie te laten werken, is een omkering van de manier waarop over budgetten wordt gedacht, nodig.
5. Collectieve waardecreatie en marktvorming zorgen ervoor dat het creëren van waarde en de richting ervan de voorwaarden krijgt, zodat ongelijkheid kan worden bestreden door predistributie, niet alleen door herverdeling.
6. Nadruk op collectieve waardecreatie betekent dat de manier waarop we de samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid vormgeven ertoe doet.
7. Om collectief waarde te creëren, moeten we nieuwe vormen van participatie in dat creatieproces bevorderen, via een heropleving van debat, discussie en consensusvorming.

Vijf capaciteiten staan voor Mazzucato centraal in het vermogen van moderne bureaucratie om complexe en ‘wicked’ problemen te beheren:

1. Leiderschap en betrokkenheid: een co-creërende rol van de markt vereist dat de overheid capaciteiten heeft voor leiderschap en betrokkenheid;
2. Coördinatie: het vermogen om coherente beleidsmixen (instrumenten en financiering) en coördinatievermogen te vinden, zijn van fundamenteel belang voor het succes van het huidige missiegericht beleid.
3. Administratie: Administratieve capaciteiten moeten vooral profiteren van een diversiteit aan expertise en vaardigheden, van engineering tot mensgericht ontwerp.
4. Risico’s nemen en experimenteren. Een belangrijk vermogen van regeringen is om risico’s te nemen, onzekerheid te verwelkomen en door vallen en opstaan te leren. Leren is per definitie een dynamische vaardigheid.
5. Dynamische evaluatie. Even belangrijk zijn evaluatiemogelijkheden die niet alleen steunen op op marktfalen gebaseerde benaderingen (bijv. kosten-batenanalyse), maar die experimenten kunnen integreren en burgers centraal kunnen stellen in het proces (bijv. burger als gebruiker) om ervoor te zorgen dat het systeem werkt voor hen.

Wat als de eerste vraag niet is ‘Kunnen we het betalen?’ maar ‘Wat willen we echt doen? En hoe creëren we de middelen die nodig zijn om de missie te realiseren?’

Missiegerichte Investeringen van de overheid

Het is nuttig om na te gaan hoe budgettering eigenlijk werkt. Een overheidsdepartement moet eerst beslissen wat het wil doen – en dus welke missies het waard zijn om na te streven. Vervolgens moet het Parlement of Congres overtuigen om een lijn in de nationale begroting voor die missie te aanvaarden. Als het parlement of het congres wordt overgehaald, eigent het desbetreffende bureau het budget toe en gaat het verder. Het verlagen of weghalen van een budget op de ene afdeling betekent niet per se dat er meer geld wordt gecreëerd voor een andere afdeling.

Er is geen reden waarom investeren en uitgeven inflatie zal veroorzaken zolang de economie ruimte heeft om te groeien en niet op volle capaciteit draait (menselijk en fysiek). Dit betekent dat investeringen die de economie uitbreiden vanwege hun strategische aard (geduld, lange termijn en missiegericht) – in tegenstelling tot investeringen die alleen maar geld in een statische economie pompen – zelden inflatie veroorzaken. Ze breiden de taart uit in plaats van het geld in een bestaande taart te vergroten.

De overheid hoeft geen meerderheidsbelang te hebben, maar kan aandelen aanhouden in de vorm van preferente aandelen die voorrang krijgen bij het ontvangen van dividenden of een ‘gouden aandeel’ hebben dat haar vetorecht geeft in bepaalde omstandigheden, zoals overnames. De opbrengsten kunnen worden gebruikt om toekomstige innovatie te financieren.

Het aanpakken van grote uitdagingen zal alleen gebeuren als we de overheid opnieuw zien als een voorwaarde voor het herstructureren van het kapitalisme op een manier die inclusief, duurzaam en gedreven door innovatie is.

De rol van vrouwen

Kijkend naar nieuwe theorie, citeert ze meerdere vrouwelijke wetenschappers die het leven centraal hebben gesteld in de economie, en niet de economie centraal in het leven:

• Hannah Arendt’s werk over het openbare leven, vita activa;
• Elinor Ostrom over het creëren van een gemeenschap via de commons;
• Kate Raworth over de opbouw van een circulaire economie die afval minimaliseert;
• Stephanie Kelton’s over de kracht van langetermijnfinanciering en een op resultaten gebaseerd budgetteringsproces;
• Edith Penrose over de dynamische mogelijkheden van waardecreërende organisaties;
• Carlota Perez wil het speelveld kantelen naar een slimme groene transitie.

Bekijk ook deze video via Twitter, Naom Chomsky over tech bedrijven en investeringen door de overheid en profiteren van de bedrijven.

Andere boeken die we noemen:

• De waarde van alles #boekencast afl 8
• Ieder bedrijf kan falen en de meesten doen dat ook – How the Mighty Fall

Luister naar deze aflevering

Beluister hier ons gesprek. We bespreken het boek en de inzichten van Mazzucato. Tegelijk zijn we kritische op het gebuikte voorbeeld, het fundament in het boek. Verder kijken we naar mogelijke oplossingen in Nederland voor de grootse missies die Mazzucato noemt.

In ruim een halfuur delen wij dit boek met jou. Een halfuur met kennis die je tot je neemt terwijl je wandelt, loopt of rijdt, bijvoorbeeld.

Leerpunten 

Een aantal belangrijke dingen die ik geleerd heb uit dit boek zijn:

• Is de Apollo missie wel een goed voorbeeld, gedreven vanuit een wapenwedloop?
• De missie van Kennedy is voor iedereen, wereldwijd, bekend.
• De uitholling van de overheid onder druk van grote bedrijven en neo-liberale invloeden.
• Belangrijke vraag voor grootse projecten waar de overheid bij betrokken moet worden is, wat willen we bereiken?
• De overheid wordt teveel gezien als redder in nood en te weinig als investeerder in projecten voor een betere toekomst.
• Voor een goede samenwerking tussen bedrijven en overheid is expertise nodig binnen de overheid, en geen externe adviseurs want die drijven de kosten onnodig op. Hiervoor moet het werk bij de overheid weer uitdagend worden gemaakt.
• Veel ontwikkelingen waar tech bedrijven van nu groot mee zijn geworden, zijn gefinancierd door de overheid. Daar plukken ze te weinig de voordelen van.

Video van deze aflevering

Bekijk ons gesprek op video https://youtu.be/vkVilxDyPLA

In deze aflevering hebben we het over het boek Mission Economy (NL: Moonshot) van Mariana Mazzucato. Een boek dat geschikt interessant is voor ondernemers, vooral wanneer je investeringen zoekt vanuit de overheid. Als mens is het interessant om te leren over de economie en de nieuwe rol van de overheid.

Mariana Mazzucato vertelt over Mission Economy

Mission Economy: a moonshot guide to changing capitalism | LSE Online Event