Hoe vrije tijd je gelukkiger maakt

Het grootste deel van onze vrije tijd brengen we op dit moment door kijkend naar een scherm. We kijken televisie en/of we scrollen door social media op een tablet of de telefoon, op zoek naar de volgende shot sensatie.

Dit passief kijken naar een scherm lijkt een goede vorm van herstel, lekker niets doen zonder na te denken, de ultieme besteding van je vrije tijd.

In een gesprek met Jochem Uytdehaage kwam naar voren dat herstel cruciaal is wanneer je topprestaties wilt leveren. Dit geldt voor topsporters en ook in je werk. In dit gesprek geeft Uytdehaage een persoonlijk voorbeeld van hoe hij herstel had vertaald naar niets doen, met de benen op tafel, op de bank zitten en televisie kijken.

Als ik in gesprek ga met ondernemers ervaar ik dat het passief consumeren van beelden juist zorgt voor een toename van stress. De tijdlijn is gevuld met berichten van over de hele wereld die je gemoedstoestand negatief beïnvloeden. Door te kijken naar beelden van rampspoed over de wereld word je boos, verdrietig en angstig en neemt de stress toe. Terwijl je niets doet en juist wilt ontspannen.

“Het probleem zit hem niet in te hard werken of te hard trainen, maar in onvoldoende herstellen van wat we doen. We liggen ’s nachts te piekeren, maken geen tijd meer voor leuke dingen. Terwijl juist die ontspanning, het slapen, de voeding en beweging zo belangrijk zijn. Maar ook onze hobby’s, vrienden, familie.” 

Jochem Uytdehaage

Het onderzoek van Mihaly Csikszentmihaly naar flow laat duidelijk zien dat juist actie, een uitdaging die net boven onze vaardigheden ligt, en directe terugkoppeling van wat we doen, een geluksgevoel oplevert. Niet passief kijken naar acties van anderen, maar zelf actie ondernemen maakt gelukkig.

Herstel en meer geluk ervaren in je vrije tijd

Flow is het geheim van geluk, zegt Mihaly Csikszentmihalyi.

“Wat telt is een doel stellen, je psychische energie concentreren, aandacht geven aan de terugkoppeling en ervoor zorgen dat de uitdaging passend is bij je vaardigheid. Vroeg of laat begint de interactie te werken en volgt de flow-ervaring.”

Flow, de psychologie van de optimale ervaring van Mihaly Csikszentmihalyi.

Csikszentmihalyi deed uitgebreid onderzoek naar flow. Wat maakt een ervaring bevredigend en wat gebeurt er als we opgaan in het moment?

Flow zorgt voor een geluksgevoel. Uit het onderzoek van Csikszentmihalyi kwam naar voren dat mensen meer flow ervaren in het werk dan tijdens het ontspannen in de vrije tijd. Terwijl ze, heel tegenstrijdig, vrije tijd belangrijker vinden dan hun werk.

Meer flow in je vrije tijd

Je ervaart meer flow door zelf je grenzen in een sport op te zoeken dan door naar sport in het stadion of op tv te kijken. Net zoals je meer geluk ervaart wanneer je zelf kunst of muziek maakt dan wanneer je naar een uitvoering van een ander kijkt. Kunst ervaren kan plezier geven, maar geluk ervaar je vooral wanneer je een moeilijk onderdeel na veel oefenen zelf onder de knie hebt.

Herstel van je werk (en geluk) vind je meer in:

  • een uitdagende hobby dan op de bank kijkend naar de televisie;
  • goede gesprekken met je partner en kinderen;
  • samen eten;
  • voldoende en goede slaap;
  • goede beweging.

“Niet dom sporten,” zegt Uytdehaage, maar een balans tussen rustig sporten en voluit gaan. Eén keer in de week voluit fietsen met je fietsvrienden is volgens Uytdehaage dom sporten. Twee keer per week in een rustig tempo fietsen en één keer per week op je maximale kunnen is beter. Dan ontwikkel je jezelf, blijft het leuk en neemt de kans op blessures af.

Csikszentmihaly concludeerde uit zijn onderzoek dat de uitdaging en de vaardigheid bepalend zijn voor de flow. Je bent het gelukkigst als je vaardigheden tijdens het uitvoeren van een taak of activiteit op hoog niveau worden aangesproken.

Csikszentmihalyi laat in zijn boek Flow zien dat de volgende acht kenmerken je helpen naar flow en geluk:

  1. extreme concentratie en doelgerichtheid;
  2. een duidelijk doel;
  3. verlies van zelfbewustzijn, door focus op de activiteit;
  4. gevoel van beloning, je houdt er een goed gevoel aan over;
  5. een duidelijk gevoel van controle over de situatie en/of activiteit;
  6. een gevoel van uitdaging, waarbij de uitdaging wel haalbaar is (niet te moeilijk, maar ook niet te makkelijk);
  7. directe terugkoppeling – succes en falen zijn direct duidelijk, zodat je de actie kunt verbeteren;
  8. verlies van tijdsbesef waardoor de tijd voorbij vliegt.

Een goed herstel na een periode van hard werken aan een opdracht of project in je bedrijf wissel je af met een uitdagende hobby, gesprekken met je partner over heel andere onderwerpen, samen eten, bewegen en een goede nachtrust. Door actief tijd en aandacht te steken in deze onderdelen ervaar je naast je werk ook in je vrije tijd flow en geluk, wat bijdraagt aan een actief herstel.

Een goede balans tussen ondernemen en herstel gaat niet vanzelf.

Door Erno Hannink

Erno is de businesscoach die ondernemers helpt om de lange termijn doelen sneller te realiseren. Ondernemers die het beter willen doen voor de planeet, maatschappij en zichzelf. Met zijn ondersteuning en tips helpt hij je dagelijkse doelen te kiezen zodat je de lange termijn doelen eindelijk gaat realiseren. Test zijn coaching een week lang gratis uit met deze code ERNOHANNINKWEEK op dit platform -> ga naar coach.me. Sluit je aan bij de community van ondernemers die iets bijzonders doen.